Bệnh giang mai tuy không phổ
biến bằng bệnh lậu nhưng nguy hiểm hơn nhiều. Nó là thủ phạm gây ra
vô số cái chết đau đớn cho con người.
Bệnh giang mai có tên la tinh là
"Syphilis". Tên này bắt nguồn từ tên chàng chăn cừu Syphilus.
Syphilus là nhân vật chính trong bản trường ca cùng tên của nhà thơ
Italy Girolamo Fracastora (1530). Chàng Syphilus đã bị thần Apôlông
trừng phạt bằng một thứ bệnh "dịch hạch mới" vì đã dám cả gan thầm
yêu trộm nhớ thầm nữ thần Vênêra.
Bệnh giang mai hiện nay khá phổ biến
Câu hỏi về những nguyên nhân gây bệnh thoạt đầu gây tranh cãi khá
lớn với các nhà khoa học khác nhau. Tuy nhiên, dần dần nguyên nhân
chính yếu của bệnh giang mai là do một loại xoắn khuẩn gây
ra.
Tên khoa học của xoắn khuẩn giang mai là Treponema Pallidum. Trong
cơ thể người, xoắn khuẩn giang mai có thể tồn tại nhiều năm. Khi ra
khỏi cơ thể chúng chỉ sống được trong một thời gian ngắn.
Chúng bị tiêu diệt nhanh chóng khi gặp nước xà phòng hoặc các chất
xát trùng thông thường khác. Trong các chai máu dự trữ, xoắn trùng
giang mai có thể sống được ba đến năm ngày.
Tiến triển của bệnh giang mai có thể chia làm ba giai đoạn. Triệu
chứng của bệnh trong mỗi giai đoạn có khác nhau.
Giai đoạn một
Sau thời gian ủ bệnh ba đến bốn tuần kể từ khi lây nhiễm xuất hiện
một vết trượt loét trên da. Vết trượt có hình dạng hơi tròn, màu
hồng, không có mủ, không đau và có kích thước bằng hạt nhãn, đôi
khi chỉ bằng hạt đỗ xanh. Vết trượt được gọi là "săng".
Do săng đặc cứng bên trong nên khi sờ vào có cảm giác trơn tuột. ở
nam giới, săng thường xuất hiện trên dương vật, bìu, miệng, môi,
ngón tay, cổ họng, lưỡi. Ở nữ giới săng xuất hiện ở quanh bộ phận
sinh dục, vú, miệng, môi, ngón tay, cổ họng, lưỡi. Đôi khi săng nằm
rất sâu trong âm đạo hoặc cổ tử cung nên rất khó phát hiện.
Một dấu hiệu khác của bệnh là sau khi săng xuất hiện khoảng bảy
đến mười ngày các hạch ở gần khu vực săng xuất hiện sưng lên,
thường là sưng các hạch bẹn, nách và cổ.
Sau đó, săng sẽ tự biến mất trong vòng một đến năm tuần nhưng hạch
vẫn còn sưng vài tháng sau nữa mới hết. Thời kỳ này rất dễ lây
truyền vì vết loét (săng) nhung nhúc xoắn khuẩn giang mai.
Giai đoạn hai
Xoắn khuẩn tiếp tục xâm nhập vào hệ tuần hoàn máu và chỉ sau vài
tháng chúng đã lan tràn ra khắp cơ thể. Biểu hiện đặc trưng của
giai đoạn này là sự xuất hiện vô số các nốt ban đỏ trên khắp bề mặt
da của cơ thể.
Ban đỏ tập trung nhiều ở bẹn, hai bên sườn, lưng, bụng, lòng bàn
tay, bàn chân. Các nốt ban này không ngứa, không đau, nhiều khi dễ
bị nhầm lẫn với hiện tượng phát ban do dị ứng ngoài da.
Cổ họng của người bệnh thường rất đỏ nhưng không đau, giọng nói
trở nên khàn hơn. Bộ phận sinh dục, đặc biệt là bộ phận sinh dục nữ
ẩm ướt hơn các vùng khác trên cơ thể nên các nốt ban có thể liên
kiết tạo thành mảng trông giống như bề mặt của cái súp lơ.
Bề mặt của các mảng đó có thể bị loét ra và chứa đầy xoắn khuẩn
giang mai. Một triệu chứng khác của giang mai thời kỳ này là rụng
tóc. Tóc có thể rụng từng đám hoặc rụng từng nhúm nhỏ, do vậy phần
tóc còn lại trên đầu trông giống như bị gặm nham nhở.
Các khớp xương do bị xoắn khuẩn tấn công nên bị sưng và đau. Trong
giai đoạn hai này, giang mai rất dễ lây truyền sang người khác, chỉ
cần đụng chạm, tiếp xúc với vùng nổi sần đỏ cũng có thể bị lây
bệnh.
Người bị bệnh giang mai có thể truyền xoắn khuẩn giang mai sang
cho người khác từ mọi bộ phận cơ thể chứ không nhất thiết phải qua
đường quan hệ tình dục.
Giai đoạn ba - Giai đoạn tàng ẩn
Đây là giai đoạn giang mai không triệu chứng nghĩa là bệnh không
thể hiện triệu chứng ra bên ngoài. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, bệnh
giang mai vẫn đang tiến triển. Xoắn khuẩn giang mai chuyển hướng
tấn công vào bên trong cơ chể gây tổn thương ở não, tuỷ sống, tim,
mạch máu, xương và các nội quan khác.
